National Health System-ek (NHS), edo Erresuma Batuko Osasun Zerbitzu Nazionalak, txosten bat argitaratu berri du, osasun-sistemek, eta zehazki, osasun-sistema britainiarrak, aurre egin beharreko erronka deskribatzen duena, COVID-19 pandemiaren ondoren berreskuratzeko. Horretarako, ikasitako zenbait irakaspen eskaintzen ditu, erronka berriei erantzun ahal izateko.
NHS britainiarrak bere osasun-sisteman izandako ondorioak identifikatu zituen bere ikerketan, hiru urteko pandemiaren ondoren. Horien artean, honako hauek nabarmentzen ziren: tratamendu mediko ez-urgenteetarako itxaronaldia luzatzea, hautazko kontsultak etetea edo lehen mailako arretako edo osasun mentaleko zerbitzuetara jo ezin duten eta kontabilizatu ez diren pazienteen multzo baten osasun komunitarioak eta mentalak okerrera egitea.
Azterlanaren helburua da beste herrialde batzuk beren osasun-sistemak berreskuratzeko eta erresilientzian abian jartzen ari diren ikaskuntza eta ikasgai berriak identifikatzea; izan ere, pandemiak mundu osoan osasun-sistemen gabeziak azaleratu baditu ere, arreta medikorako beste prozesu berritzaile batzuk bizkortu ditu, eta, aldi berean, erronka komunei erantzungo dieten formulak hedatzea ahalbidetu du.
Txostenak hamasei herrialdetako osasun-sistemak aztertzen ditu: Australia, Austria, Belgika, Kanada, Danimarka, Finlandia, Frantzia, Alemania, Irlanda, Israel, Italia, Malta, Herbehereak, Portugal, Espainia eta Suedia. Herrialde horiek hautatzeko, ebidentzia emateko aukera ematen zuten datuak, programatutako osasun-zerbitzuak eten zirela eta/edo COVID-19 kasuen kopuru altuei aurre egin zietela hartu zen oinarritzat.
Analisi horren lehen ondorioetako batek agerian utzi zuen aztertutako herrialdeetako osasun-sistemetako bat ere ‘ez zegoela prestatuta COVID-19 delakoak eragin duen arreta-etenak saihesteko’. Hala ere, pandemiak aukera eman du osasunaren arloan lehen lehenetsi gabeko edo finantzazio faltagatik atzeratutako erreforma esanguratsuei buruz hausnartzeko eta erreforma horiei ekiteko.
Hala, herrialde askok arreta-atzerapenak arintzera eta osasun-zerbitzuak eta-prestazioak berriz definitzera bideratutako estrategiak abiarazi dituzte, etorkizuneko krisiei edo osasun-larrialdiei aurre egiteko prestatzeko. Abian jarritako neurrien artean, nabarmentzekoak dira ospitale pribatuen arreta azpikontratatzea, arreta-ordutegiak zabaltzea, arreta birtuala zabaltzea edo arreta-eredu berriak planifikatzea, plantillak eta eskuragarri dauden osasun-profesionalak modu eraginkorragoan kudeatu ahal izateko.
Horri dagokionez, eta ‘etorkizunean erresilientzia hobetzeko, herrialdeak inbertsio esanguratsuak egiten ari dira eskulanean, funtsezko eremuetan langileak kontratatzeko eta atxikitzeko, bai eta arreta medikoko azpiegituretan ere, instalazioak modernizatzeko eta arreta akutu eta anbulatorioan gaitasuna handitzeko’.
Osasun-sistema askotan hasitako beste aldaketa bat da lehen-mailako arreta eta arreta komunitarioa lehenestea, eta epe luzerako arreta birformulatzea, arreta berezia jarriz ospitalez kanpoko arretaren hobekuntzan. Txostenean adierazten denez, osasun-zerbitzu ez-akutuen ikuspegiak osasun-sistemaren berreskurapenaren izaera interkonektatua islatzen du, eta hautazko arreta harrapatzeko ahaleginak alferrikakoak izango direla lehen mailako arreta, arreta komunitarioa eta epe luzeko arreta ere indartzen ez badira.
Zehazki, nazioarteko esperientziatik jasotako funtsezko hamar irakaspen zerrendatzen ditu txostenak:
- Osasun-sistemaren erresilientziarako inbertsio handiagoa egiteko beharra. Txostenak planteatzen ditu inbertsio eskasak osasun-sistema eta pertsonen osasuna berreskuratzeko eragin ditzakeen arriskuak.
- Osasun-arloko profesional gehiago biltzeko beharra. Sektore honetan osasun-profesionalen eskasia agerikoa da, eta osasun-sistemen eraginkortasunean eragiten du. Txostenaren arabera, aztertutako osasun-sistema guztiek adierazi zuten langile nahikorik ez egotea zela ‘osasun-zerbitzuen metaketari eta iraunkortasunari aurre egiteko mehatxu garrantzitsuena’.
- Alerta, berreskuratze selektiboa berraktibatzeko neurrien ezarpen azkarra dela eta. Txostenak adierazten du epe laburrean ezarritako neurriek etorkizunean zerbitzuak berriz definitu edo programatu beharko liratekeela.
- Arreta bereiztea. Programatutako arretaren eta programatu gabekoaren arteko bereizketa estrategia eraginkorra da kutsadurei eusteko eta hautazko arretari eusteko. Txostenaren arabera, ‘ebidentziak iradokitzen du hautazko eta larrialdiko lan-karga kirurgikoak bereizteak (dela kokapen geografikoaren arabera, dela unitate dedikatuen eta pertsonalen horniduraren bidez) eraginkortasuna hobetu eta ezerezteak murriztu ditzakeela’.
- Profesionalen ahalduntzea. Profesionalak ahalduntzea, helburu partekatu baten inguruan lerrokatzea, edo ‘gora behera’ ikuspegiak ahalbidetzea dira egindako konparazioan ikasitako beste ikasgai giltzarri bat.
- Errehabilitazioa eta arreta komunitarioa. Errehabilitaziorako ohe gehien dituzten osasun-sistemen erantzun-gaitasunak eta etxez etxeko arretarako gaitasun handiagoa izateak erraztu egin zuen pazienteak baliabide horietara joatea, eta, ondorioz, ospitaleko oheen deskongestioa, aldi berean pandemian zehar arreta planifikatua mantentzea ahalbidetuz.
- Ikuspegi integratua. Herrialde batzuek ospitaleko arretatik eta hautazko errekuperaziotik haratago doazen formulak garatu dituzte, eta integrazioa azpimarratzen dute arreta hobetzeko eta etorkizunean osasun-laguntza aurreratzeko bide gisa.
- Telemedikuntza eta arretaren digitalizazioa. Osasun digitala eta aurrez aurrekoak ez diren kontsultak ezartzeak aurrerapausoak dakartza arreta emateko moduetan, baina adituek adierazten dute inbertsioa, azpiegiturak eta beharrezko konponbide teknikoak erraztuko dituzten estrategiekin eta hura babestuko duen arau-esparruarekin batera joan behar dutela.
- Koordinazioa eta datuak trukatzea. Pandemian zehar informazioa partekatzeko, erregistro zentralizatuak edukitzeko edo informazioa denbora errealean izateko bultzatutako ekimenek asko errazten dute hornitzaileei eta kudeatzaileei erabakiak hartzea; hala ere, txostenak adierazten du pizgarriak, egiturak eta bestelako laguntzak beharko direla haien mantentzea bermatzeko.
- Zenbait ordainketa-ereduri eusteko ziurgabetasuna. Tarifa ordaintzeko ereduak edo gizarte-segurantzako karguak dituzten herrialdeek zailtasun handiagoa dute kanpoko hornitzaileek emandako zerbitzuak ordaintzeko. Herrialde askok aparteko neurriak hartu zituzten, diru-sarrera gutxiko egoera batean hornitzaileek egindako gastu gehigarriak konpontzeko. Hala ere, sistemek etorkizunean mekanismo horiek mantentzeko duten gaitasuna mugatua da, eta zerbitzuak ezereztea ekar dezake, bereziki hautazko zerbitzuen kasuan.
Azkenik, ikasgai horiek guztiak kontuan hartuta, Britainia Handiko osasun-sistema nazionalak lehentasun nazionaltzat jo du 2024ko martxorako itxarote-zerrendak murriztea eta 2025eko martxorako urtebete baino gehiago itxaron behar duten pazienteen kopurua ezabatzea, premiazkoa ez den tratamendu kirurgikoa jasotzeko. Era berean, helburu politikoa erronka horiek gainditzea da, osasun-zerbitzuak indartuta, etorkizuneko osasun-larrialdietan erantzuteko gaitasuna bermatzeko.
Txosten osoa kontsultatzeko, sakatu ondorengo estekan: ‘Health system recovery from Covid-19: International lessons for the NHS (Nuffield Trust, 2022)‘
