Sutargi 1992an sortutako enplegu-zentro berezia da, eta bere egoitza nagusiak Gipuzkoan kokatuta daude. Gaur egun, 259 langile ditu, horietatik 145 ezgaitasunak dira eta 85 bazterketa jasateko arriskuan daude. Elkarrizketa honetan, Mariangélica Martínez zuzendari nagusiak bere gizarte-lanaz, bere negozio-arloez, Sutargik ekonomia zirkularraren aldeko egin duen apustuaz eta haren etorkizuneko planen inguruan hitz egin du.
Nola sortu zen Sutargi?
Sutargi 1992. urtean eratu zen, baina aurretik harreman handia zegoen Ortzadar Elkartearekin eta Ortzadar Ikastetxearekin. Une hartan prestakuntza eta laguntza gehiago lantzen ziren, baina sortzaileak ohartu ziren pertsona horiek bizitza-proiektu bat behar zutela, lana aurkitzeko beharra zutela. Orduan, norbaitek kontratatu bat itxaron beharrean, bere garaian lankidetza bat egin zen enpresa batzuekin, eta aitzindarietako bat Eredu kooperatiba izan zen. Gaur egun, harreman estua dugu bai elkartearekin bai Ortzadar ikastetxearekin, baina egia da gaur egun pertsonak hainbat erakundetatik etortzen direla. Gure asmoa lehen egunekoaren berdina da, hau da, ezgaitasuna edo bazterketa-arriskua duten pertsonek beren bizitza-proiektua garatu ahal izatea.
Zer lan egiten dute ezgaitasuna duten eta gizartetik baztertzeko arriskuan dauden pertsonek?
Gure eta besteen produkzio-jarduerak erabiltzen ditugu enplegagarritasunerako gaitasunak eta trebetasunak garatzeko, eta horretarako 4 negozio-arlo ditugu. Lehenengoa, altzariak egitea da, bai kanpinekoak (hondartzako aulkiak, mahaiak), bai diseinukoak, bulego batzuetan aurki ditzakegunak, adibidez. Urtean 700.000 eta 800.000 unitate bitartean fabrikatzen dira, Eroski, Carrefour edo Alcampo bezalako supermerkatuetarako. Kopuru handia da.
Bigarren negozio unitatea sektore soziosanitarioari zuzenduta dago. Erabilera bakarreko produktuak fabrikatzen ditugu. Adibidez, zunda nasogastrikoak, iragazkiak, lerro enteralak… Produktu horiek Bexen Medicalekin lankidetzan egiten ditugu, eta osasun-produktuen fabrikatzaileentzako ziurtagiria lortzeko lanean ari gara, sektore horretan hazteko nahiarekin. Hirugarren arloa prozesu osagarrietan oinarrituko da. Hor alderantzizko kudeaketa logistikoari lotutako gai guztiak lantzen ditugu: muntaia, bilgarri, material prestaketa… Era guztietako industrietarako lan egiten dugu, baina azken urteotan, automozio-sektorean zentratu gara.
Eta laugarren negozio-lerroa, berriena, ekonomia zirkularra da. Ekosistema bat jartzen ari gara abian, ezgaitasuna duten pertsonek eta talde ahulek ekonomia zirkularreko gaitasunak lortzeko eta garatzeko aukera izan dezaten, zenbait hondakin kudeatuz. Ekosistema horrek industria-enpresen hondakinak azken produktua fabrikatzeko edo haietatik lehengai berriak sortzeko aprobetxa ditzake.
Hondartzako aulkiekin eta oihalarekin sortzen diren hondakinekin ari gara lanean. Hainbat gauza egiten ari gara, hala nola hondartzako poltsak eta osagarri pertsonal txikiak. Sutargiren Decosocial markaren azpian ere, bulegoko altzariak eta osagarriak egiten ditugu paletekin edo zur birziklatuarekin. Eta industria-enpresetatik datozen beste hondakin-mota batzuekin aukerak aztertzen hasi gara.
Noiztik ari zarete lanean ekonomia zirkularraren sektorean?
2018an hasi ginen, gutxi gorabehera, Lasarteko gure kokalekuan, Gipuzkoako Foru Aldundiaren laguntzarekin, bazterketa-arriskuan dauden pertsonekin lan egiten dugu, eta pertsona horiekin enplegagarritasun-gaitasun horiek hobetzeko, jarduera ekonomikoa behar zen. Orduan, hondakin izan daitezkeen palet eta zur horiek guztiak aprobetxatzeko erabakia hartu genuen. Hasieran, oso produktu txikiak egiten genituen, hala nola osagarriak edo lapitz-ontziak, baina, orain, lehengai horrekin neurrira egindako produktuak fabrikatzeko gaitasuna ere badugu.
2023an hasi gara prototipoak egiten, altzariak fabrikatzean sortzen diren oihalen hondakinetatik abiatuta. Bigarren jarduera horretan, oraindik ere pilotatze-fasean gaude, baina duela gutxi BECen egindako Azpikontratazio Azokan egon ginen, eta prototipo horiek aurkeztu genituen. Izan ere, prototipoek interes handia piztu dute.
Jarduera horien inguruan ekosistema hori guztia sortzen ari gara, Lanbide Heziketako zentroetan ari gara lanean; pixkanaka, beste jarduera batzuk jarriko ditugu martxan, hala nola eskola-adinean dauden haurrentzako tailerrak, ekonomia zirkularraren garrantziaz ohartarazteko. Gainera, lantegi horiek gure ekosisteman dauden pertsona ezgaituek dinamizatuko dituzte. Horrela, egiten duten eta beste pertsona batzuei transmititzeko gai diren lana ezagutarazten dugu, gizarteratzearen arloan lan eginez: Inklusiotik zirkularitatearen alde egitea.
Zer plan ditu Sutargik etorkizunerako?
2023an hasi ginen gure plan estrategiko berria, antolakuntzaren eraldaketa sakonaren aldeko apustua eginez, non ardatz nagusia lana eskaintzea eta pertsonei boterea ematea baita, hazten jarraitzen dugun bitartean; EKIN 2023-2025 izendatu dugu. Alderdi soziosanitarioan, hazteko oinarriak ezartzen ari gara; altzarien atalean negozioari lotuta dago, pisu handia du. Prozesu osagarrietan enpresekin lankidetza berriak irekitzen ari gara, baina uste dut gure proiektu nagusia ekonomia zirkularreko ekosistema hori dela datozen urteetan. Gure langileekin lan egiteaz gain, gure eragin-eremuan ere efektu positiboa sortzen lagunduko digun proiektua dela uste dugu. Gainera, ekosistema horrek funtziona dezan, bere inertzia eta dinamika izan ditzan eta ekosistema horren kudeaketaren protagonistak izan daitezen prestatuta dago. Orduan, garrantzitsuak diren gaitasun horiek guztiak lantzen ditugu, ez bakarrik ikuspuntu profesionaletik, baizik eta ikuspuntu pertsonaletik, eta gure langile guztiek izatea nahi dugun bizitza-proiektu hori gauzatzen ari da.
SPRI Taldeak aukera ematen die euskal enpresei haien jardueraren berri emateko bere informazio-kanaletan. Zure proiektua gure gaiekin lotuta badago (I+G+b, digitalizazioa, internalizazioa, ekintzailetza, berrikuntza…), Zutaz mintzo gara ekimenean parte har dezakezu.
