EcoPaja Bioeraikuntza Modularra enpresa espezializatua da lastozko eraikuntzaren estandarizazioan ikuspegi teknikoa ematen. Eraikuntzan, material horrek egitura, itxitura eta gainisolamenduaren funtzio hirukoitza du. Jose Veiga gerentearen arabera, “oso propietate isolatzaile onak eskaintzen ditu, Kontsumo Ia Nuluko Eraikuntzarako (nZEB) eta Passivhaus estandar alemaniar zorrotzerako balio propioak lortuz”.
Noiz eta non sortu zen enpresa? Zer bilakaera izan du bere jarduerak ordutik hona?
EcoPaja Bioeraikuntza Modularra 2013an sortu zen, lastozko eraikuntzaren estandarizazioan ikuspegi teknikoa emateko. Hainbat proba egin ondoren, EcoPaja Moduluen lehen prototipoa garatu eta merkaturatu zen, Zamudion (Bizkaia) eraikuntza modular mota hori duen Estatuko lehen etxebizitza, etxebizitza bat eta 200 metroko nekazaritza-pabiloia eraikiz.
Nolakoak dira modulu horiek?
Egitura gisa zur trinkoa eta elementu isolatzaile gisa trinkotutako gari-lastoa oinarri hartuta eraikitzeko formatu handiko eraikuntza-sistema bat osatzen dute, propietate bereziki termikoak, akustikoak eta bioklimatikoak dituena. Hasiera batean, fatxadaren itxitura eta karga-horma gisa erabiltzeko garatu zen, baina material naturalez soilik osatuta dagoenez, ingurumen-erantzukizuna duten arkitektoek eta sustatzaileek eskatzen dute, espazio bizigarriak, erosoak eta osasungarriagoak, kalitate handikoak eta iraunkorrak diseinatzeko eta sortzeko. Gainera, hasiera-hasieratik, diseinua eta produkzio-sistema hobetu ditugu, eta esperientzia zabala metatu dugu. Horri esker, gaur egun paneleztatze-formatu desberdinak eskain ditzakegu klimatologia, erabilera, eraikuntza-bolumen eta eraikuntza-tipologia desberdinetarako. Lurrun-hedapenaren azterketa espezifikoa egiten da hautatutako kokapen eta akabera bakoitzerako.
Nola ekoizten dira?
Fabrikazio erdi-industrializatuko lerro bat garatu dugu, egitura-mihiztadura optimoa bermatzen duena, gutxieneko dimentsio-aldaketa batekin eta konpaktazio kontrolatu batekin; horrela, produktu estandarizatu eta homogeneo bat lortzen da. Gari-lastoa bakarrik erabiltzen da, % 15etik beherako hezetasunarekin, eta 4 tonako trinkotzea ezartzen zaio, 150 eta 185 kg/m3 arteko dentsitate homogeneoak lortuz.
Zer onura ditu lastoak eraikuntza-elementu gisa?
Ez du elikagairik zurtoinean, eta horrek, trinkotzearekin eta hezetasun kontrolatuarekin batera, onddoak eta bakterioak sortzeko giro desegokia sortzen du, eta ez da erakargarria karraskarientzat eta gainerako intsektu eta bizkarroientzat. Gainera, egitura, itxitura eta gainisolamenduaren funtzio hirukoitzari esker, sistema hau energetikoki oso eraginkorrak diren eraikuntzak gauzatzera bideratuta dago. Oso propietate isolatzaile onak eskaintzen ditu, Kontsumo Ia Nuluko Eraikuntzarako (nZEB) balio propioak eta Passivhaus estandar alemaniar zorrotza lortuz.
Zertan datza gaur egun enpresaren jarduera?
Bezero mota desberdinak hurbiltzen dira. Alde batetik, eraikuntza osasuntsuan, material naturaletan, eraikuntzen barneko airearen kalitatean eta abarretan interesa duten pertsonak, eta, bestetik, ildo beretik, eraikuntza pasiboetatik eratorritako energia-eraginkortasunean interesa dutenak. Baina proiektugileak ere hurbiltzen zaizkigu, arkitektoak zein bezeroei eraikuntza pasiboak eskaintzeko interesa dutenak. Administrazio txikiak ere hurbildu dira, esate baterako, eskualdeak BOE bloke txikiak edo zerbitzuen hiriguneko eraikuntzak egiteko, baina gure proiektuen % 80 inguru bizitegi-eraikuntzako familia bakarreko etxebizitzak dira. Eta esparru horretan esperientzia handia dugu, nahiz eta beste eraikuntza industrialagoak ere egin ditugun, hala nola nekazaritza eta abeltzaintza ustiapenera bideratutakoak eta Andaluzia aldean olio-almazara bat bezalako industria-eraikuntzak.
Eraikinek CO2 isuri globalen herena eragiten dute. Nola lortzen du Ecopajak eraikitzen dituen etxe ekologikoek eta lan-espazioek emisio horien % 90 gutxienez murriztea?
Kontsumo txikiko eraikinen ezaugarri nagusia da eskatzen duten energiak sortutako energiaren berdina izan behar duela. Gainera, beharrezkoa da ekoiztutako energia in situ edo inguru hurbilean eta energia berriztagarrien bidez ekoiztea. Zereal-lastoa, uztetako hondar-materiala denez, berrerabiltzen ez bada, tonaka erretzen da, bi modutara: literalki suarekin edo metabolikoki, lurrean txertatuz; bi metodoek CO2 isurtzen dute prozesuan zehar.
Material berriztagarri hori erabiltzeak atmosferara egiten diren CO2 isuri handiak saihesten laguntzen du, berotze globalaren eragile nagusietako bat baita. Horrela, ingurumenean aztarna oso txikia da: ez dago CO2 isurketarik; aldiz, xurgapena dago, karbono dioxidoa lastoan atxikitzen baita. Gainera, metro kubiko bat fardo ekoizteko behar den energia kopurua artile mineral kopuru bera ekoizteko erabiltzen dena baino 70 aldiz txikiagoa da, eraikuntza tradizionalean gehien erabiltzen den isolatzailea.
Gure inguratzaile-sistema osoarekin eraikitako eraikin pasiboak lau kontzepturen baldintzapean proiektatzen dira nagusiki: arkitektura biopasiboa, lurzatiaren orientazioa, eguzkitzearen azterketa, hezetasunaren erregulazio naturala eta inguruetako tenperaturak; eraginkortasun energetiko gorena, zubi termikoak kentzea, arotzerietako hermetikotasuna landuz, arreta berezia jarriz eraikuntza-elkarguneetan; material naturalak, ez-toxikoak, hurbilekoak eta jasangarriak, ahalik eta ingurumen-aztarna txikienarekin erauzketari eta eraldaketari dagokienez; karbono negatiboa eraikitzeko materialak; eta lantegian aurrefabrikatzea, lanaren eta langileen kalitate handiagoa ekarriko duena, etxebizitza azkar eraikitzea eta muntaia zehatzago egitea ekarriko duena.
SPRI Taldea RIS 3 Euskadi estrategia abian jartzen duen eragileetako bat da, energiaren, fabrikazio aurreratuaren, bio-osasunaren eta nanozientziaren arloetan espezializazio adimenduna bultzatzeko.
