Ikuspegi – Immigrazioaren Euskal Behatokiak urteko barometroa aurkeztu du gaur; euskal gizarteak atzerritarrekiko dituen jarrerak eta iritziak aztertzen dituen azterketa soziologikoa. Eusko Jaurlaritzak Bilbon duen ordezkaritzan izan da ekitaldia, eta Nerea Melgosa Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburuak, Gorka Moreno Euskal Herriko Unibertsitateko Bizkaiko Campuseko errektoreordeak eta Julia Shershneva Ikuspegiko zuzendariak hartu dute parte.
Atzerritar jatorriko biztanleriarekiko pertzepzio eta jarrerei buruzko azterlanak EAEko immigrazioarekiko jarrera tolerantea nabarmentzen du, batez ere, 2021ean, Covid-19ren pandemia baino lehen eta Ukrainaren inbasio errusiarraren aurreko ikuspegiaren antzekoa duena; horrek esan nahi du iazko indizea ia hiru puntu jaitsi dela. “Ukrainako gerrak eragindako gizarte-larrialdia desagertu ondoren, datuek 2021ean lortutakoaren antzeko irudia erakusten dute”.
Ikuspegiren I. Barometroaren arabera, inflazioa, prezioen igoera eta langabezia dira euskal herritarren kezketako batzuk. Beraz, iritzi orokor batzuk egon arren, euskaldunek ez dute immigrazioa arazo garrantzitsutzat hartzen. Izan ere, gizartearen %1,7k baino ez du arazo pertsonaltzat hartzen, eta %4,7k baino ez du Euskadirentzat arazoa dela uste. Kopuru horiek dira azterlanaren serie osoko txikienak.
Urteak igaro ahala, Euskadin immigrazioari buruzko diskurtso funtzionala finkatu da, eta etorkinek lan-merkatuari egindako ekarpen positiboa onartu da. Hala ere, gizarteratze-gaietan, asimilazio-joera dago, eta migratzaileek tokiko ohitura eta tradizioetara egokitzeko ahalegina egingo dutela espero da.
Halaber, azterlanak erakusten du ezen, gizarte-babeseko sistemaren aurkako gehiegikeriei buruzko zurrumurruak egon arren, euskal gizarteak baztertu egiten duela bertakoentzako sistema esklusibo baten ideia. Halaber, laguntza handia dago oinarrizko eskubideak, hala nola osasuna, hezkuntza eta laguntza juridikoa, pertsona guztientzat unibertsalak izan daitezen, haien jatorria edozein dela ere.
Nabarmentzekoa da biztanleria migratzailearen integrazio-mailaren pertzepzioa hobetzea. 2016ko datuekin alderatuta, 2023an, euskal biztanleek jatorri guztietako pertsonak gizartean integratuago daudela uste dute, kulturalki edo sinbolikoki urrunago daudenak barne.
Atzerriko emakumeak bereziki baloratzen dira euskal gizarteari egiten dioten ekarpenagatik, bereziki arlo ekonomikoan eta etxeko lanetan eta zaintzan.
Asiloari eta aterpeari dagokienez, egoera aldatu egin da Ukrainako gerraren ondoren. Murriztapenik gabeko asilo- eta babes-eskatzaileak hartzeko aldeko pertsonen kopurua murriztu egin da: biztanleriaren erdia izatetik %37,4 izatera igaro da.
grafico
Hitzaldian, Nerea Melgosa sailburuak azterlanak aurkezten dituen “argi eta itzalak” aipatu ditu. Era berean, euskal herriak Ukrainako gerrak lekualdatutako pertsonekin duen “ohiz kanpoko” erantzuna nabarmendu du, baina gogoratu du “Afrikan dozena bat gatazka armatu baino gehiago gertatzen direla”, milaka eta milaka joan-etorri eragiten dituztenak.
Euskadin finkatutako pertsona migratzaileak aipatu ditu, eta haientzat ulermena eta enpatia eskatu du. Eta Kanarietan eta Mediterraneoan gaur egun bizi den egoeran jarri du arreta.
“Eusko Jaurlaritza oso adi dago Kanarietan gertatzen ari denari buruz, hemen izango baitu eragina”. Azaldu duenez, errefuxiatu bat uhartetik atera eta penintsulara iristen denean, hilabete eta erdi behar izaten du Irunera iristeko. “Dena prest dago Hilanderas I eta Hilanderas II, migrazio-fluxua nabarmen handituko balitz aktibatzeko prest dago” esan du, eta, aldi berean, sailak aktibatutako baliabideak berrikusi ditu, Migrazio eta Asilo Zuzendaritzaren bidez: Oñati, Tolosa eta Berriz; Biltzen, Aholku Sarea, Babes Komunitarioa, Trapezistak, Loturak…
Gorka Morenok, Euskal Herriko Unibertsitateko Bizkaiko Campuseko errektoreordeak, esan duenez, “gaur aurkezten ditugun datuak argi eta garbi erakusten dute UPV/EHUren ikerketak gizarte-errealitatea (kasu honetan, migrazio-fenomenoa) hobeto ezagutzeko balio duela, baina, era berean, uste dut tresna erabilgarriak direla pertsona migratzaileen berdintasun eta integrazio handiagoan eragingo duten politika publikoak diseinatu eta ezartzeko”.
Amaitzeko, Julia Shersheneva Ikuspegiko zuzendariak Barometroaren datuen errepaso zehatza egiteko baliatu du bere mintzaldia, eta nabarmendu du, nahiz eta behera egin, euskal herritarren tolerantziak goranzko joera izaten jarraitzen duela. “Tolerantzia-indizeak aurreko urtearekin alderatuta atzera egin duela dirudien arren —Ukrainaren inbasioak eta giza krisiak markatutako urtea—, joera orokorrak altzista izaten jarraitzen du, krisiaren aurreko aldikoa baino handiagoa baita balioa”.
