Eusko Jaurlaritzak Trapezistak programa aurkeztu du familia-sarerik gabeko 115 gazteri laguntzeko, gizarte-bazterkeria saihesteko

Beatriz Artolazabal Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburuak Trapezistak programa aurkeztu du gaur goizean Bilbon. Eusko Jaurlaritzak sustatu du eta joan den astean onartu zen Gobernu Kontseiluan. Proiektua aurrera eramateko Zirkozaurre aukeratu da, Zorrotzaurreko arte zirkuituen gunea, programan lan egiten duten familia-sarerik gabeko gazteak egiten ari diren oreken erakusgarri sinboliko gisa.

Kalean bizi ziren 18 eta 25 urte bitarteko pertsonak dira, eta laguntza psikosoziala, prestakuntza eta lan-bitartekotza eskaintzen zaie, baita bizitzeko baliabide bat ere. Helburua da pertsona horiek gizarte-bazterketako egoeratik ateratzea, eta horretarako tresnak eta laguntza ematea, helduen bizitzaren hasiera berme eta duintasunez gara dezaten.

Trapezistak Lehen Urratsa programaren bilakaera bat da, Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politika Sailak bultzatua, Inor Atzean Utzi Gabe ekimenaren barruan. Pandemian zehar, EAEko kaleetan bizi ziren etxerik gabeko pertsonei babesa emateko aktibatu zen.

Gazteei laguntzen zien programa horren zatiak Trapezistetaraino eboluzionatu du. Gaur egun, Sailaren egitura-programa gisa aurkeztu da, eta Eusko Jaurlaritzaren gizarte-politiken esparruan garatu beharreko programa berritzaileenetako bat da. Horretarako, Jaurlaritzako beste sail batzuen laguntza izan du, baita beste erakunde batzuena ere, hala nola foru aldundiena eta udalena.

112 mutil eta 3 neska dira Bizkaian eta Gipuzkoan erreferentziako 17 gizarte-erakunderekin lan egiten duten programa pilotuko lehen trapezistak. Agintzarik koordinatzen du programa, Peñascal Fundazioaren laguntzarekin.

“Lehen Urratseko hasierako lan hartatik oso ikasgai garrantzitsua ikasi genuen: bazterketa-arriskuan dauden gazte horiei ostatu eman eta gizarte-laguntza eskaintzen badiegu, laguntza hori badute, aurrera egitea lortzen dute. Eta zer gertatzen da hori gertatzen denean? Beren ahalegin eta lan handiarekin, azkenean lan-merkaturako hautagaitza aurkez dezaketela. Eta, garrantzitsuena, bazterketa-arriskutik urruntzen dira”, azaldu du sailburuak bere hitzaldian.

Aurkezpen-ekitaldian emakume trapezista batek parte hartu du, eta Unai Zabalak ere parte hartu du, Agintzariren koordinatzaileak, eta Irene Ginestal Peñascal Fundazioko zuzendariak. Halaber, Xabier Legarreta Eusko Jaurlaritzako Migrazio eta Asilo zuzendariak hartu du hitza eta programaren helburuak azaldu ditu. Legarretak inbertsio soziala iragarri du 2023an lau milioi inguru inbertitzeko programan.

Prestakuntza eta lan merkatua

Trapezistak lanean hasteko prestakuntzan jartzen du arreta, hori baita gizartean eta komunitatean integratzeko prozesua osatzeko egin beharreko bidea. Sailburuak emandako datuen arabera, trapezisten %10ek “enplegu duina” duen lan-kontratua lortu du; %17 hori lortzetik oso gertu dago, eta %71 prozesuan lanean ari da.

Puntu honetan, Artolazabalek “enplegu duina” zer den zehaztu nahi izan du: “Urtebetetik gorako lan-kontratua da, lanaldi osokoa eta lanbidearteko gutxieneko soldata edo handiagoa duena. Ez ditut kontatu ikasketak eta lanaldi partzialeko lana uztartzen dituztenak”.

“Ez dut beste errealitate bat alde batera utziko”, jarraitu du hitzaldian. “Gure trapezista gehienak migratzaileak dira, eta horietako asko Magrebetik datoz. Atzerritarren Erregelamenduaren aldaketak lan-merkatuan sartzeko eskakizunak murriztu zituen arren, neska eta mutil hauek burokrazia administratiboaren oztopoa izaten jarraitzen dute. Itxarote-denborek eta migrazio-izapideen zailtasunek azaltzen dute egoera erregularrean dauden pertsonen ehuneko txikia”.

Adierazi duenez, 46 gazte beren lan-praktikak egiten ari dira dagoeneko, eta beste 7k bukatu dituzte, aldeko txostenarekin. “Horrek esan nahi du lan-eskaintza jasotzeko eta, ondorioz, egoera erregularizatzeko aukera handia dutela”.

Halaber, Artolazabalek adierazi du gazte guztiak ezin direla Trapezistetara sartu. Horregatik, Irauli izeneko beste programa bat garatzen ari da Saila, Lehen Urratsarekin kaletik atera eta Trapezistetara sartzeko zubia. Lan indibidualizatu gehiago behar duten pertsonei laguntzen zaie, eta sailburuak hitz batzuk izan ditu haientzat: “Irauli euskaraz ari da bere egoerari buelta ematen: kalekoa, babesik gabea, laguntza gutxi eta aukera askorik gabea. Kontrako norabidean biratu, irauli eta, uneren batean, Trapezistetan sartu”. Gaur egun, 118 gazte daude Irauli programarekin.

Amaitzeko, Beatriz Artolazabal sailburuak trapezista-talde bat aurkeztu du aurkezpenera. “Trapezisten arima erakutsi nahi diet orain. Hemen duzue, zuekin batera. Gaur gurekin izango ditugun neska-mutil hauek dira. Izen-deiturak, bizitza bideratuak eta etorkizuneko marrazkiak dituzte. Oraindik ere bolteretak egiten dituzte trapezioan, baina laster emango dute azken jauzia lurra jotzeko. Gainontzekoak hemen gelditzen gara, txalotu eta laguntzen jarraitzeko”, esan du.

• • TRAPEZISTAK DATUETAN

• • 115 trapezistak

• •  17 gizarte-erakunde

Trapezista gehienak (%96) gizonezkoak dira, eta %3 soilik emakumezkoak. Inor ez da identifikatu beste genero identitateren batekin. Gaur egun programan parte hartzen duten 115 pertsonetatik bat bakarrik dago ezgaitasun egoeran. % 72 hiri-ingurunean bizi da (batez ere Bizkaian, Bilbotik hurbil), eta % 14 landa-ingurunean. Batez besteko adina 23 urtekoa da.

%58k ez du egoera administratibo erregularizaturik; %17k bakarrik du egoera erregularra eta %24 erregularizazioa tramitatzen ari da.

Trapezista gehienek lanbide-heziketaren bat egiten dute edo amaitu dute (batzuetan, zenbait prestakuntza). % 33,91k 2. lanbide-ziurtagiria egin edo amaitu du, eta% 20k 1. lanbide-ziurtagiria. % 19,13k Oinarrizko LH egin edo amaitu du; % 19,13k, berriz, maila ertainean egin du gauza bera, eta % 0,87k bakarrik lortu du goi-mailako ikasketak egitea.